خواندن نقشه کامپیوتری فرش و تابلو فرش چگونه است؟

خواندن نقشه فرش و تابلو فرش کار راحتی است ولی دقت لازم دارد. برای خواندن نقشه کامپیوتری فرش باید گره ها را مطابق کدهای نقشه ببافید. اگر شما هم به هنر فرش بافی علاقه دارید حتما نقشه کامپیوتری فرش دستباف و تابلو فرش را دیده اید.

این نقشه در واقع یک نوع روش برای بافت فرش و تابلو فرش دستباف است که آن را با نام های نقشه کدبندی و عددی هم می شناسند. در شیوه های سنتی نقشه فرش را روی صفحه شطرنجی می کشیدند و فرش باف طبق نقشه گره به گره فرش را میبافت، ولی امروزه با زندگی های دیجیتالی طراحی انواع تابلو فرش دستباف با رایانه انجام میشود. با کامپیوتری شدن نقشه تابلو فرش تنوع رنگ در تابلو فرش فراوان شد و از رنگ های شیمیایی برای بافت فرش استفاده می شد. در این مقاله شیوه خواندن نقشه فرش و تابلو فرش دستباف به وسیله کامپیوتر را برای شما عزیزان شرح می دهیم. پیشنهاد میشود قبل از ادامه مطالعه این مقاله، مطلب اصطلاحات بازار فرش دستباف را نیز بخوانید.

خواندن نقشه کامپیوتری فرش و تابلو فرش

پیش از اینکه شروع به خواندن نقشه کامپیوتری تابلو فرش کنید باید کارهایی را در ابتدای کار انجام دهید که به شرح آنها می پردازیم:

• کدبندی رنگ ها
• کدبندی چله قالی

کدبندی رنگ ها برای خواندن نقشه کامپیوتری

در ابتدای کار برای آنکه بتوانید نقشه کامپیوتری فرش را صحیح بخوانید باید رنگ ها را کدبندی کنید و نخ ها را کلاف بندی و رنگ ها مطابق پالت رنگ نقشه قالی شماره گذاری کنید. البته قبل از این مرحله باید آموزش قالیبافی دیده باشید.

شما مثل شکل زیر می توانید یک تکه چوبی تهیه کرده و اندازه بگیرید و در آن سوراخ هایی را ایجاد کنید و بعد از عدد یک تا ۱۰۰ آن را شماره گذاری کنید سپس نخ های خود را از آن بیرون بیاورید.

کدبندی کردن چله فرش برای خواندن نقشه کامپیوتری

بعد از به اتمام رسیدن این مرحله، نوبت به مرحله کدبندی دار قالی چله کشی میرسد. یکی از علت های کدبندی دار قالی، آسان کردن کار شما است. تا بتوانید خیلی سریع شماره رنگ را بدست آورده و در محل خاص خودش ببافید و بعد گره بزنید. شمارش گره هر نقشه در صفحه اول نقشه کامپیوتری است و با توجه به آن چله خود را تقسیم می کنید.

می توانید از ماژیک یا برچسب استفاده کنید. اگر ماژیک به کار می برید از دو رنگ مختلف استفاده کنید به گونه ای که هر واحد 10 تایی چله را با یک رنگ معلوم کنید و بعد به واحد 50 و 100 و… که برخوردید رنگ دیگری را به کار ببرید.

در ابتدای تقسیم بندی چله مانند زیر عمل کنید:

• از طرف چپ دار قالی آغاز کنید.
• 5 گره اول قسمت ابتدا و آخر دار قالی را رها کرده و شمارش را از شماره 6 قسمت چپ به عنوان گره اول شروع کنید.
• به گره 10 که برخوردید یا نخستین واحد 10 تایی ، آن را با برچسب و ماژیک عدد 10 تعیین کنید.
• واحد ۱۰تایی بعد را هم معلوم کرده و عدد ۲۰ را بچسبانید.
• به همین ترتیب تا آخر چله را شماره گذاری کنید.
• برای تقسیم بندی چله می توانید از برچسب های مخصوص شماره گذاری استفاده کرده که کار را راحت تر می کند.

پس از انجام این کارها می توانید به مرحله نقشه خوانی قالی کامپیوتری بروید.

نقشه کامپیوتری فرش دستباف و تابلو فرش

هنگامی که شما یک نقشه کامپیوتری فرش دستباف و تابلو فرش را بدست می آورید، در صفحه نخست آن اطلاعات اصلی نقشه می آید.

اطلاعات نقشه قالی به شرح زیر است:

1. ظاهر کلی طرح فرش کامپیوتری
2. کد رنگ ها
3. تعداد رنگ بکار برده شده در نقشه
4. تعداد مقاط (هر ۱۲۰۰۰ گره را یک مقاط می گویند)
5. بعدهای تابلو فرش
6. تعداد رجشمار
7. تعداد گره

جدول مخصوص به کد رنگ ها تشکیل شده از کد رنگ، نمونه رنگ، تعداد گره استفاده شده می باشد. در نقشه از این کد، وزن مورد نیاز از این نخ و… که با این اطلاعات معلوم می شود که چه رنگ هایی و به چه اندازه برای بافت نقشه کامپیوتری مورد نظر احتیاج دارید. قبلا در مورد انواع گره در فرش دستباف توضیحاتی ارائه کرده ایم که خواندن آن خالی از لطف نیست.

شیوه خواندن نقشه کامپیوتری فرش

هر نقشه کامپیوتری قالی موارد زیر را شامل می شود:

در قسمتی از نقشه کلمه لایه یا رج را می بینید که عددی جلوی آن آورده شده است. این عدد از 1 آغاز شده و به تعداد رج های تابلو فرش شما ادامه دار می شود. رج یا لایه شماره 1 یعنی رج اولی است که در پایین قرار دارد و شما بافت فرش را با آن آغاز می کنید.

هنگامی که شماره رج در نقشه کامپیوتری معلوم شد، در قسمت مخصوص به شماره هر رج اطلاعاتی که به آن رج مربوط است موجود است که شامل شماره رنگ هاست. در اینجا با مثالی آموزش را دنبال می کنیم. در نقشه کامپیوتری که در زیر است میبینید لایه یا رج شماره 6 و اطلاعاتی که به کد رنگ های آن ربط دارد آورده شده است.

عددی که کنار آن ارتفاع است در کنار شماره لایه یا رج آورده شده اندازه طولی رج با در نظر گرفتن رجشمار می باشد این عدد ارتفاع فرش دستباف را به شما می گوید. اگر در یک رج نتوانستید به ارتفاع مد نظر آن رج برسید این نشان دهنده این است که دفه را محکم می کوبید اما اگر از ارتفاع مد نظر جلو زدید در رج های بعدی باید دفه را محکم تر کوبیده و یا پود نازک تری را استفاده کنید.

امکان دارد در یک رج به‌خصوص برخی از کد رنگ ها وجود نداشته باشد. مثل شکل بالا کد رنگ های 1 تا 5 وجود نداشته ولی کد رنگ های 6 تا 12 وجود دارد.

وقتی اطلاعات هر رج را بخواهیم بررسی کنیم خواهیم دید که کد یک رنگ آمده و تعدادی عدد جلوی آن وجود دارد. در واقع این اعداد شماره گره هایی هستند که با این کد رنگ باید بافته شوند.

در مثال بالا می بینید در رج یا لایه شماره 6 کد رنگ 6 را فقط در گره شماره 1 باید بافت. نکته بعدی اینکه در بین برخی از شماره گره ها خط تیره (-) به کار برده اند ، برای مثال برای کد رنگ هفت (8-2) آورده شده این یعنی باید گره های 2 تا 8 را با کد رنگ 7 ببافید. در برخی از نقشه ها به جای خط تیره سه نقطه (…) بکار می برند که این همان خط تیره است.

مورد دیگر اینکه گره شماره 1 در هر رج در برخی از نقشه های کدبندی یا نرم افزارها گرهی است که در قسمت چپ واقع شده است و مسیر بافت از چپ به راست می باشد و در برخی از نقشه ها گرهی است که در راست واقع شده و مسیر بافت از سمت راست به چپ می باشد.

اگر یک رج را تا آخر بافتید و فهمیدید که برخی از گره ها بافته نشده است کاری که باید انجام دهید این است که نقشه کامپیوتری را ببینید و شماره گره مورد نظر را پیدا کرده و با کد رنگ ذکر شده آن را ببافید.

فایده این شیوه از نقشه خوانی قالی کامپیوتری این است که احتیاجی به تغییر رنگ پی در پی توسط شما نمی باشد و می توانید یک رنگ را تا وقتی که همه گره های مرتبط به آن را نبافته اید زمین نگذارید. در این شیوه سرعت و دقت افزایش پیدا کرده و به خاطر نزدیک بودن طیف های رنگی به خطای دید دچار نمی شوید.

راه های خواندن نقشه فرش

قالی خوانی به سه روش کلی زیر انجام می شود:

قالی باف نقشه ای دارد، در حالی که فرش می بافد به آن نگاه می کند و بر اساس آن فرش را می بافد.

قالیباف طرح را با صدای بلند می خواند و سایر بافندگان طبق دستور او می بافند.

استفاده از کامپیوتر نقشه خوان در برخی مکان ها و سازمان ها مورد استفاده قرار می گیرد اما همچنان کاربرد زیادی ندارد. اگر در طراحی و چیدمان فرش تجربه دارید، ممکن است نام نقشه کدبندی، کامپیوتری یا عددی فرش را شنیده باشید. در سبک سنتی طراحی فرش، اغلب بر روی تابلو های شطرنج با رنگ های تخصصی محلی ساخته می شوند، بنابراین تعویض تابلو کار دشواری بود، اما با ظهور تکنولوژی در زمینه طراحی کارت فرش، این مشکل حل شده است.