فرش دستباف نایین

فرش دستباف نائین از جمله فرش های منحصر به فرد بوده و کیفیت بالایش باعث معروف بودن آن در دنیا شده است. پشم مصرف شده در آن ظریف بوده و درصد بالایی از آن کرک می باشد. خصوصیت مهم فرش نائین استفاده از پشم و کرک ظریف در آن است و از نظر کیفیت بالاتر از هر نوع پشمی است. طرح های فرش نائین هم ویژگی های مخصوص خودش را دارد.

در این مقاله به مشخصات و ویژگی های فرش نائین می پردازیم.

تاریخچه فرش نائین

در شهر زیبای نائین واقع در استان اصفهان ، قالی بافی و فرش بافی جزو کار مهم مردم است. در اکثر خانه های این شهر یک دار قالی وجود دارد. این مسئله باعث شده مردم جهان این شهر را پوشیده از فرش و قالی بدانند.

در سال های 1310 بود که قالی نائین با مشخصات فرش نائین به روستاها و شهرهای مجاور رسید.هنرمندان قالی باف نائینی به کسانی که از اطراف برای آموزش آمده بودند آموزش قالی بافی میدادند. هنگامی که این حرفه را کامل یاد گرفتند خودشان آموزش میدادند و به این ترتیب این هنر نائینی ها به روستاها و شهرها رسید.

ولی این هنر فقط به همین جا ختم نشد و کم‌کم شهرهای دیگر اصفهان و چهارمحال و بختیاری تا خراسان و سیستان و بلوچستان نیز فرش هایی با نقشه نائین را می بافتند.

ویژگی ها و مشخصات فرش نایین چیست؟

گره فارسی و دو پود از مشخصات فرش نائین می باشد. ویژگی فرش نائین نیز بافت دقیق آن است. نقص هایی هم دارد مثل کجی ، سره ، پود نزن ، چند رنگی و غلط بافی در بافت فرش نائین خیلی کم دیده می شود و کیفیت آن بالاست.

فرش نائین دارهای چوبی دارد. روش نصب دار و چله کشی و پایین کشی فرش مثل کاشان و اصفهان است. فرش های بافته شده در خانه به علت طولانی بودن زمان بافت ، فشار زیادی به بافنده وارد نمی شود.

در زمان حاضر تعداد فرش هایی که در خانه بافته می شوند کم شده ، ولی با آمدن دستگاه های پیشرفته برای شست و شو ، کزدادن و پرداخت ، در مراحل کامل شدن فرش نائین لازم می باشد. کارگاه های نائین در همه مراحل بافت ، مجهز و پرنور بوده و از همه نظر شرایط مسائد می باشد و همین موضوع باعث شده کیفیت این فرش در این منطقه بالا رود.

از ویژگی های فرش نائین استفاده از پنبه و ترکیب ابریشم و پشم در آن می باشد. معمولا ابریشم سفید را در حاشیه فرش می بافند که باعث برجسته شدن طرح فرش نائین می شود. معمولا قالی هایی که اکثر جاها استفاده می کنند محکم و دارای پرزهای بلندی هستند ، ولی قالی نائین از پرزهای کوتاهی تشکیل شده و دارای رنگ های روشن است به همین علت بیشتر جنبه تزئینی دارند و همین جزو ویژگی این فرش هاست. خامه استفاده شده در نائین از کارخانه های خوب اصفهان و یزد تامین می شود و خامه نمره 8 تا 20 به کار می برند.

معمولا نمره 20 در فرش های ظریف استفاده می شود. نخ به کار رفته در چله فرش ، از اصفهان و کاشان گرفته می شود. با وجود معروف بودن فرش های ابریشمی ، فرش نائین برگرفته از پنبه و پشم می باشد.

خرید فرش دستباف نائین

برای خرید فرش دستباف نایین میتوانید به خود شهرستان مراجعه نمایید. در حال حاضر در مناطق حاشیه شهر و روستاهای شهرستان نایین از جمله تودشک فرش مرغوب بافته می شود، بنابراین در برخی نقاط استان اصفهان مانند ارتشان و بیابانک و همچنین در مناطق دورتر مانند طبس و طرح گاسوین قالی بافته می شود.

و تکنیک امتیاز نه بافی. لازم به ذکر است که رنگرزی در منطقه تودشک نیز رواج دارد. هر چه از گور به تاپاس، کشمیر و ساب سیور بالاتر برویم، کیفیت پایین تری دارد. در روستاهای اطراف نین در مسیر نانس مثل ورزنه، جشوقان چو، رحیم آباد ،  حزن آباد، میلاجرد، اوشن بادافشان ،کوشکویه سگزی و مزرعه شور ، قالیبافی عموماً رواج دارد.

نقشه و طرح فرش نایین چیست؟

طرح های اصلی فرش نائین ، شامل طرح شاه عباسی ،لچک ترنج با به‌کارگیری ترکیبات اسلیمی و نقش هایی که شامل طرح های سنتی می باشد. به‌کارگیری طرح های سنتی به همراه رنگ آمیزی خاص فرش های نائین از ویژگی های این فرش به حساب می آید.

• از جمله نقش های سنتی به کار رفته در فرش نائین، نقش گنبد ، حاج خانمی ، درختی ، محرابی ، محرمات ، قابی ، افشان ، لچک ترنج ، تاریخی ، و کتیبه می باشند.
• از دیگر مشخصات فرش نائین استفاده بیشتر از نقش های سنتی ، بافت فرش های کناره ، شش گوش ، هشت گوش و دایره می باشد. در اکثر این طرح ها ، ظرافت و تلاش طراحان نائینی ، هویت ویژه ای به فرش اصیل نائین داده که این از خصوصیات بارز این فرش می باشد.
• از اصیل ترین طرح ها در نقشه فرش نائین که جزو مشخصات این فرش می باشند این طرح ها هستند.
• طرح فرش افشان ، طرح پنجه گرگی ، طرح فرش ابری ،طرح لچک ترنج ،طرح ماهی درهم ،طرح فرش خشتی و شکارگاه اژدری ، طرح برگردان ، طرح حاشیه حاج احمدی ،طرح فرش قاب قلمدون ،طرح بند اسلیم.
• طرح لچک و ترنج جزو اصلی ترین و کاربردی ترین طرح های فرش نائین بوده و بقیه طرح ها نیز کاربرد کمتری در این فرش ها دارند.

جمع‌بندی

در این مقاله مختصرا به مشخصات فرش نائین پرداختیم. البته خصوصیت فرش نائین به نقشه این فرش و رنگ بندی آن ختم نمی شود. بلکه پشم مصرف شده یا همان کرک ظریف و درجه یک در این فرش ها باعث شده که فرش نائین از بهترین فرش های دستباف ایرانی به حساب آید که در بازار های دنیا نیز طرفداران  زیادی را پیدا کند.