فرش دستباف بختیاری

نمونه ای آشکار و افتخار آفرین از هنر ایران فرش دستباف بختیاری است که با شنیدن نام آن حس افتخار و اصالت را به آدمی می دهد. در این مقاله به بررسی کامل فرش دستباف بختیاری، معرفی مراکز خرید و فروش، تاریخچه و ویژگی های کامل فرش بختیاری خواهیم پرداخت.

تاریخچه فرش دستباف چهارمحال و بختیاری

تاریخچه فرش دستباف بختیاری به ایل این شهر برمیگردد. ایل بختیاری شبیه مردم عشایر جزو مردمان اصیل ایران محسوب می شوند که غیرت آنها زبانزد همه بوده است ولی فرش دستباف بختیاری فقط محدود به عشایر نیست و شامل روستا نشینان و شهرنشینان فرش باف این استان هم می شود.

هنر مردم استان چهارمحال و بختیاری صنایع دستی است به طوری که این هنر با پوست و خون آنها آمیخته شده است. و البته فرش بافی جزو مهمترین هنر ها در بین مدلهای صنایع دستی این منطقه می باشد.

بافندگان فرش دستبافت بختیاری از روشی برای بافت فرش استفاده می کنند که در بقیه نقاط ایران کمتر به چشم می‌خورد. آنها معمولاً برای بافت فرش از هیچ طرح و نقشه ای که از قبل طراحی شده است استفاده نمی کنند و در ذهن خود نقشه هایی را برای بافت انتخاب میکنند. آنها فقط مواقعی از نقشه استفاده می کنند که بخواهند سفارشی را تولید کنند.

فرش دستباف در این منطقه در طرح ها و انواع مختلف بافته می شود. روستاها و شهرهای این استان مراکز مهم قالی دستباف بختیاری میباشند در ادامه مختصر توضیحی درباره این روستا ها و شهر ها می دهیم.

قیمت فرش بختیاری

قیمت فرش دستباف بختیاری به عوامل مختلفی همچون نو و یا دست دوم بودن فرش، ابعاد و اندازه، جنس فرش، طرح و رنگ استفاده شده و قدمت آن بستگی دارد.

خرید و فروش فرش چهارمحال و بختیاری

اگر بخواهیم جاهایی را که در استان چهارمحال فرش بافی انجام می دهند و همچنین مکان های خرید فرش چهارمحال و بختیاری را معرفی کنیم باید بگوییم کل استان، ولی ما مرکزهای مهم این استان را که فرش دستباف در طرح های مختلف می بافند را معرفی می کنیم:

بافندگان فرش استان چهارمحال و بختیاری

1. فرش قشقایی که هنر مردم عشایر ترک قشقایی چهارمحال هستند.
2. فرش دستباف بختیاری که به دست بافندگان هنرمند عشایر بختیاری و طایفه های لر بختیاری بافته می شود.

مراکز بافت فرش دستباف بختیاری و چهارمحال به طور خلاصه شامل :

• اشکفتک
• سامان
• فریدن
• بروجن
• بلداجی
• پیربلوط
• فرادنبه
•  باباحیدر
• اردل
• طایفه اولاد

می باشند که با هم به مهمترین آنها می پردازیم.

بلداجی: شهری که در جنوب استان چهارمحال و بختیاری می باشد و بافت فرش هایش به صورت درشت و تک پود می باشد که خیلی با دوام و محکم است.

شهرکرد: شهرکرد مرکز استان چهارمحال است و فرش های این شهر دارای رنگ های روشن و درخشان هستند که مدل ها و طرح های آنها شکسته می باشد. این شهر مرکز تولید فرش های دوپوده است.

 فریدن: شهر کوچکی است در شمال چهارمحال و بختیاری که اکثر مردمان آن ارمنی هستند و قالی های بافته شده آن در همه جا قابل شناسایی هستند چون از رنگ های شاد و روشن مثل صورتی و سبز روشن استفاده شده و جلوه ویژه ای به فرش های آن داده است و بافت این منطقه درشت می باشد.

چهل شتر یا چالشتر: محصولات این روستا خاص و درجه یک بافته می شود و این روستا جزو مرکز اصلی فرش دستباف ظریف است و اگر قصد خرید قالی دستباف با قیمت ارزان هستید چهل شتر جای مناسبی نیست. قالی های این منطقه بیشتر از طرح های خشتی و قاب قابی استفاده شده است.

سامان: این منطقه مثل چالشتر بافت بیشتر محصولاتش دو پوده و با کیفیت است. نقش های فرش بافته شده در سامان دارای رنگ قرمز مایل به قهوه ای و طرح های نیمه شکسته و قاب قابی است.

فرش دستباف بختیاری قدیمی

فرش دستباف بختیاری قدیمی جزو فرش های نسبتا گران‌قیمت در بازار فرش می باشد و دلیل آن تاریخچه ای می باشد که در بالا ذکر کردیم، با این وجود فرش قدیمی بختیاری طرفداران زیادی دارد.

طرح های فرش دستباف بختیاری

طرح های فرش بختیاری دارای تنوع رنگ و مدل های ویژه ای می باشد که به شرح آنها می پردازیم. به کار بردن تار پنبه ای و پود پشمی در فرش های بختیاری باعث می شود که فرش های این منطقه دارای وزن پایینی نسبت به بقیه فرش های دستباف باشند و همینطور از نظر کیفیت به‌خصوص برای انتخاب فرش دست دوم می توانند مورد خوبی باشند.

همینطور استفاده از طرح های مربعی و لوزی شکل که از نقش های حیوانات در آنها استفاده شده باعث شده فرش دستباف بختیاری از زیبایی خاصی برخوردار شوند.

انواع فرش دستباف بختیاری

همانطور که گفتیم انواع فرش چهار محال و بختیاری در دو مدل قشقایی و بختیاری می باشد که این طرح ها را در زیر به صورت تیتر وار می گوییم:

طرح های فرش دستباف بختیاری

• ترنجی (لچک و ترنج)
• سرو و کاج قابی سماوری (حقه‌ای)
• خشتی (خشتی جانوری خشتی گل و گیاه)
• گلدانی شرابه (گل پتو، گلدانی خمره‌ای)
• گلدانی و درختی
• گل مینا (گل اشرافی)

طرح های فرش دستباف قشقایی

• ترنجی (یک حوض)
• شکرلو (دو حوض)
• بندی الوان

نکته: در بین همه مدل های گفته شده طرح خشتی که معروفیت زیادی دارد را در خیلی از موارد با فرش دستباف بختیاری برابر می‌دانند و در میان مدل ها طرح خشتی باغی بسیار محبوب می باشد.

رنگ قالی چهارمحال و بختیاری

رنگ قالی چهارمحال و بختیاری از رنگ های شناخته شده در قالیبافی میباشد. قبلا مزیت اصلی فرش دستباف عشایر این بود که زنان عشایر بختیاری در موقع کوچ کردن گیاهانی را برای رنگ کردن الیاف خود جمع می کردند و آنها را خشک می کردند.

بعد از آن این گیاهان را در آب می جوشاندند و مایه رنگین آنها را بیرون می آوردند و سپس با روشی طبیعی و با استفاده از دندانه آب انار ترش رنگ های طبیعی کیفیت داری را تهیه می کردند. ناگفته نماند چون این روش سختی بود این روش رنگرزی از بین رفت و جای خود را به استفاده از مواد شیمیایی داد. نوع و شیوه انتخاب رنگ از مهمترین خصوصیات شناخته شده در فرش های دستباف بختیاری می باشد.

از برجسته‌ترین ویژگی های رنگ های فرش چهارمحال و بختیاری رنگ لاکی و رنگ سبز فرش های بختیاری است که با بقیه مورد های مشابه در فرش های ایران متفاوت است. رنگ های به کار رفته در این فرش ها اکثرا در زمینه های آبی روشن، قرمز، آبی سیر، سبز، زرد و نارنجی است.

ابعاد و اندازه فرش دستباف بختیاری

معمولا ابعاد و اندازه فرش دستباف بختیاری کوچک است و قالی های با ابعاد بزرگ هم وجود دارد که گاهی در میان آنها قالی های مربعی هم به چشم می خورد. در اکثر مواقع در فرش دستباف بختیاری بافت کناره ها طویل و پهن و کلگی است و در بین بافنده ها خیلی رایج است.