آموزش قالی بافی و بافت فرش دستباف یکی از هنر های قدیمی و کهن در ایران و سراسر دنیا میباشد. در این مطلب از اصفهان فرش به آموزش تصویری و همچنین ابزار های مورد نیاز برای قالیبافی، مراحل بافت فرش دستباف و موضوعات مرتبط می پردازیم.
فهرست مطالب
فیلم آموزش فرش دستباف
مروری بر معرفی شغل فرش بافی
اگرچه بسیاری از مشاغل در گذشته از رونق خوبی برخوردار بوده اند اما این روزها شاهد هستیم که به فراموشی سپرده شده اند یا مانند سابق سهم مهمی در جذب و جلب بازار ندارند.بافتن فرش دستباف یکی از مشاغلی است که نه تنها با رکود مواجه نشده بلکه بعنوان شغل اول و منبع درآمد مهم افراد است.
لازمه ی مهم انجام کیفی فرش بافی به روش دستباف صبر و دقت است چراکه بافت فرش دستباف از سایز های تابلو فرش تا دوازده یا بیست و چهار متری زمانی بین یک ماه تا دوسال بعضا زمان بر است.بنابر هرچقدر فرش با وسواس و دقت بیشتری بافته شود و جزئیات آن مورد توجه بافنده یا بافندگان قرار بگیرد،محصول نهایی از کیفیت و ارزش بسیار بیشتری برخوردار است.
علاقه مندانی که میخواهند به این شغل روی بیاورند باید در ابتدا زمانی را صرف شناخت تجهیزات و وسایل کنند همچنین لازم است در کنار استاد کار به یادگیری اصولی و دقیق بافت فرش بپردازند.(بنابراین اولین قدم صبور بودن است)
مراحل بافت فرش دستباف
-
فراهم آوردن مواد اولیه
نخ های پشمی (خامه) یا ابریشمی نخ چله کشی (از جنس پنبه ، پشم یا ابریشم) ، پود کلفت و نازک و تهیه نقشه مورد نظر.
-
مهیا نمودن دار قالی بافی و چله کشی
چله کشی بر دو طریق است: فارسی و ترکی که این مرحله یکی از مهمترین بخش ها در مراحل تولید فرش به شمار می آید و لازم است به درستی توسط استاد کارانجام شود.به نخ هایی که روی دار قالی نصب می شوند چله گفته می شود. بعضی از افراد فقط به شغل چله کشی مشغول هستند.
-
نقشه خوانی
نقشه فرش به‌صورت شطرنجی است.افراد نقشه فرش را به گونه ای که رو به روی شانه قرار بگیرد می خوانند.طرح ها با زمینه شطرنجی به‌صورت یک سانت در یک سانت تهیه می شوند.معمولا یک نفر بعنوان نقشه خوان در کنار بافنده قرار می گیرد و او را راهنمایی می کند.
-
کوجی بندی
استفاده از یک چوب گرد که ابتدا و انتهای آن شیار داشته باشد. کوج روی دار قالی ها بسته میشود ودر ابعاد نسبتا بزرگ و مخصوصا فارسی باف ضرورت دارد.از کوج برای تنظیم چله و کوبیدن پود استفاده میشود.
-
زنجیر بافی
مرحله بعد از کوج بندی زنجیربافی می باشد، زنجیره بافی سبب استحکام بیشتر گره ها شده و در منظم شدن تارهای زیر و رو مؤثر است.
-
گلیم بافی
اگر میخواهید عمر فرش تان زیاد شود لازم است گلیم بافی را مد نظر داشته باشید. گلیم بافی از ریزش بافت فرش ممانعت میکند. گلیم بافی چه زمانی انجام می شود؟ گلیم بافی در ابتدا و انتهای فرش قبل از زدن گره با پود کلفت و نازک انجام می گردد.
-
گره زدن
گره زدن دو روش مرسوم دارد (ترکی متقارن و فارسی نامتقارن). گره های ترکی از استقامت بالاتری نسبت به گره های فارسی برخوردارند.
-
بافت و تهیه نقشه
بافنده یا بافندگان با نقشه خوانی،و با قرار دادن گره ها در جاهای از قبل تعیین شده و رعایت رنگ های مورد نظر بافت ها را ایجاد می کنند. بعد از بافته شدن یک رج کامل یک مرتبه پود کلفت و سپس پود نازک روی یک ردیف زده می شود ،این روش تا اتمام کار ادامه دارد.(پود چیست؟ به نخ های افقی که به صورت یکی در میان از زیر و روی تار قالی به صورت رگ یا همان رج قالیبافی عبور داده می شوند پود گفته می شود.)
ابزار قالیبافی کدامند؟
کدام ابزار را برای بافتن فرش دستباف نیاز داریم؟در زیر به چند ابزار مهم برای شروع قالیبافی میپردازیم.
دفه یا دفتین چیست؟
وسیله ای با دسته عمدتا چوبی و سر شانه های فلزی می باشد.از دفتین برای کوبیدن و درهم تنیدن گره ها استفاده می شود.وسیله ای کاربردی و در عین حال سنگین وزن که کار با آن چندان آسان هم نیست. معمولا زمانی که بافت قالی به نیمه برسد از دفتین سنگین تر استفاده می کنند.
کاردک چیست؟
بعد از گره زدن ، برای بریدن سر خامه فرش (درفرشبافی به نخ های پشمی مورد استفاده برای پرزهای فرش می گویند که از دو لایه تشکیل شده اند)های اضافه از کاردک استفاده میشود.کاردک دارای یک تیغه فلزی است که یک طرف آن تیز شده و طرف دیگر آن دسته‌ای چوبی و سبک است.
قیچی چیست؟
بعد از یک یا دو رج گره زدن با قیچی پرزهای اضافی را می برند.(رج چیست؟ تعداد گره ها در طول و عرض فرش را گویند)
شانه فرش یا دارق چیست؟
شانه دارای دندانه‌های فلزی با فاصله منظم و دسته چوبی و یا فلزی است. وزن آن در حدود نیم کیلو بوده و برای کوبیدن و قرار گرفتن پود در بین تارها بعد از هر رج استفاده می شود.
یکی از مشکلات رایج در بافت فرش ، پایین و بالا زدگی بافت است.گاهی اوقات بعضی از قسمت های کار به‌طور تکه ای بالازدگی یا پایین زدگی پیدا می کند ،این پدیده می تواند بخاطر نازک یا کلفت بودن بعضی از نخ ها به‌وجود بیاید و گاهی هم ممکن است بخاطر فاصله کمتر و یا بیشتر تارها از هم ،یعنی تراکم زیاد ویا کم تارها از یکدیگر باشد. این ایرادات را چگونه برطرف کنیم؟
برای جلوگیری از پایین زدگی بافت فرش، کدام نکات را باید رعایت کنیم؟
- دفتین را بیش از حد و خیلی محکم نکوبید
- چله ها بیش از حد استاندارد (توسط پیچ های سر دار) سفت نشده باشند.
- نباید تراکم چله ها ، کم شود (یعنی چله ها بازتر از حد استاندارد کشیده شده نباشند همچنین عرض کار بیش از اندازه مشخص شده نشود)
- پود کلفت و پود نازک هردو به صورت مرتب در هر رج ، به کار رفته باشند.
برای جلوگیری از بالا زدگی بافت فرش، کدام نکات را باید رعایت کنیم؟
- دفتین را آرام و کمتر از حد استاندارد نکوبید
- چله ها شل نباشند (لازم است به‌صورت یکنواخت ، آن ها را از طریق پیچ های سر دار سفت کنید)
- تراکم چله ها زیاد نشوند (در واقع عرض کار کمتر از اندازه خواسته شده نباشد)
- پود نازک را خیلی سفت و خشک نکشید.(در غیر این صورت هر چقدر دفتین بزنید رج بعدی پایین‌تر نخواهد رفت)
مطلبتون بسیار مفید بود
لطفا آدرستون رو برای بنده ارسال کنین
میتونم شماره شما رو داشته باشم؟
چه مطلب خوبی
بیشتری بنویسین لطفا
دستخوش
خیلی خوشحالم که هستین
شما پیج اینستا هم دارین؟
آدرس دفترتون کجاست
شما کانال تلگرام هم دارین؟
هزینه تبلیغات توی سایت شما چنده؟
سلام عالی بود
یه سوال داشتم خرید حضوری هم دارید
مطلب به درد بخوری بود
قیمت مشاورتون چقدره؟