فرش چهل تکه یا کلاژ فرش چیست؟

فرش دستباف یکی از محصولاتی به شمار می رود که هر چقدر عمر بیشتری داشته باشد ارزش آن بالاتر می رود. ولی از طرفی دیگر مشکلاتی مانند پوسیدگی فرش یا حوادث مختلف می تواند به قسمت هایی از فرش آسیب برساند. در حالی که بقیه قسمت ها کاملا سالم هستند.

به جای تبدیل کل فرش به محصولی بلااستفاده، از قطعات سالم برای ساخت فرش استفاده می شود که امروزه در بین طرفداران دکوراسیون مدرن بسیار محبوب شده است.

فرش چهل تکه که در بازار با نام فرش کلاژ نیز شناخته می شود، یکی از جدیدترین فرش های موجود در بازار است که با نام پَچ وُرک (patchwork) نیز شناخته می شود که در سراسر جهان محبوب و مورد استفاده قرار می گیرد.

فرش چهل تکه یا کلاژ فرش چیست؟

کلاژ فرش یا فرش چهل تکه (collageدر زبان فرانسوی به معنای ترکیبی از قطعات چند فرش مختلف است) که آسیب دیده یا فرسوده شده اند. البته همه فرش های 40 تکه از ترکیب 40 تکه فرش ساخته نمی شوند. بلکه اکثر این فرش ها کمتر از 40 تکه دارند. مخصوصا در سایزهای کوچک مانند قالیچه یا فرش 6 متری.

انواع فرش کلاژ

با توجه به دسته بندی نوع فرش بر اساس نوع بافت، که به دو دسته دستباف و ماشینی تقسیم می شود. می توان فرش های کلاژ را بر اساس آسترهای های به کار رفته در بافت آن طبقه‌بندی کرد.

آسترهایی که برای بافت قالیچه های 40 تکه استفاده می شود از چرم یا جاجیم است. این آسترها در جلوگیری از لیز خوردن فرش بسیار مؤثر هستند. از طرفی فرش های 40 تکه دیگری نیز در بازار وجود دارد که آستر ندارند.

فواید استفاده از فرش کلاژ

یکی از مزایای استفاده از فرش های کلاژ این است که با انواع لوازم منزل سازگاری دارد. فرقی نمی کند طراحی خانه شما کلاسیک باشد یا مدرن. در هر صورت فرش چهل تکه در اشکال مختلف می توانند جلوه ای منحصر به فرد برای هر دکوری به شما ببخشد.

یکی دیگر از فواید استفاده از کلاژ فرش، تنوع رنگ و طرح است. این کاملا با سلیقه های مختلف سازگار است.

فرش چهل تکه باعث شده از فرش های قدیمی و کهنه نیز استفاده شود و همچنین از فرش هایی که به دلایلی مانند آتش‌سوزی یا رطوبت آسیب دیده اند و دیگر مورد استفاده قرار نگرفتند، بار دیگر استفاده شوند.

فرش 40 تکه به علت روکش چرمی استحکام و دوام بالایی دارد و روی سرامیک ها لیز نمی خورد.

فرش چهل تکه محصولی تجاری است و در توسعه اقتصادی بسیار موفق است. نیاز زیادی به تولید فرش چهل تکه در خارج از کشور وجود دارد که صادرات این نوع فرش را نیز ایجاد کرد و اقتصاد را رونق بخشید.

عیب های فرش کلاژ

تولید فرش چهل تکه زمان زیادی می برد. گاهی اوقات جمع‌آوری قطعات مختلف آن یک سال طول می کشد، از طرفی ضایعات زیادی در این روش تولید فرش وجود دارد.

فرق فرش کلاژ ماشینی و دستبافت

امروزه فرش های ماشینی به خاطر تنوع در رنگ و طرح در بازار حضور پررنگ تری دارند. با بالا رفتن استفاده از فرش ماشینی و نیاز به انواع طرح ها و رنگ های فرش، پای فرش های کلاژ به دنیای فرش ماشینی باز شده است.

اما تفاوت اصلی این دو نوع فرش چهل تکه در رنگ های مورد استفاده است. فرش های دستباف معمولاً با استفاده از رنگ های طبیعی بافته می شوند. اما فرش های ماشینی به دلیل ماهیت فرآیند ساخت از مواد شیمیایی برای اجرای طرح های خود نیز استفاده می کنند.

برای همین فرش دستباف بیشتر رنگ‌های رایج فرش ایرانی مثل قرمز، لاکی و سرمه ای را نشان می‌دهد، اما در انواع ماشینی این فرش رنگ‌های جدیدی مانند طوسی، اطلسی و یا نقره ای دارد. همچنین در فرش های چهل تکه کلاژ ماشینی از طراحی و رنگ های مدرن و فانتزی استفاده شده است.

تفاوت مهم دیگری که می توان برای فرش چهل تکه ماشینی و دستباف بیان کرد، استفاده از دستگاه های فرش بافی است. معمولاً از هیچ دستگاهی برای فرش های دستباف استفاده نمی شود و هر مرحله با دست انجام می شود. این در حالی است که دست انسان در تولید فرش ماشینی دخالتی ندارد. طراحی و تولید فرش چهل تکه با کمک کامپیوتر و دستگاه فرش بافی انجام می شود.

دکوراسیون منزل با فرش چهل تکه

استفاده از فرش های چهل تکه در دکوراسیون می تواند جلوه خاصی به فضای مورد نظر ببخشد که با استفاده از فرش های دیگر تقریبا غیرممکن است. از نظر ارزش هنری، هر تکه استفاده شده در بافت فرش کلاژ  یک داستان دارد که با زندگی بافنده مرتبط است. علاوه بر این، هر قسمت نشان دهنده یک طراحی منحصر به فرد است که معنای خاص خود را در پشت آن نهفته است.

فرش های کلاژ از نمونه فرش های مدرن به حساب می آیند. اگرچه آنها سابقه استفاده نسبتا طولانی دارند، اما مد شدن آنها در بازار قدمتی طولانی ندارد. اگر از فرش برای پوشاندن فضا استفاده می کنید، می توانید توجه را به فرش جلب کنید. در نتیجه استفاده از تزئینات شلوغ توصیه نمی شود. همچنین بهتر است از رنگ های خنثی برای نگهداری مبلمان با فرش های کلاژ استفاده کنید. با فرش چهل تکه، مبل هایی با طرح های شلوغ نیز توصیه نمی شود.

مرحله ساخت فرش دستباف کلاژ

اولین قدم در تولید این فرش، جمع‌آوری فرش های دست دوم از مناطق مختلف است. به طور کلی هر چه تنوع طرح های به کار رفته در فرش های کلاژ بیشتر باشد، قیمت فرش های کلاژ نیز افزایش می یابد.

در مرحله بعد این فرش ها به قالیشویی مخصوص منتقل می شوند. به طور کلی شستشوی فرش نیازمند توجه ویژه است. این نکات در شستن فرش دستباف، حساسیت بیشتری دارند، زیرا امکان ترکیب رنگ آنها وجود دارد.

فرش ها پس از شستشو به قسمت رنگرزی می روند. با توجه به طول عمر نسبتاً طولانی این فرش ها، این احتمال وجود دارد که برخی از رنگ ها و نقش آن ها حذف شده باشد. بنابراین در قسمت رنگرزی این فرش ها تعمیر می شوند. معمولا در این مرحله از رنگ های طبیعی استفاده می شود.

در قسمت بعدی فرش ها برش داده می شوند. برخلاف تصور بسیاری از مردم، این مرحله آسان نیست. اگر برش بدون توجه به عمق انجام شود، اگر بدون در نظر گرفتن جزئیات برش انجام شود، تکه هایی که در کنار هم قرار می گیرند طرح زیبایی را نمی سازند. برای انجام این کار، از هنرمندان ویژه ای که می توانند سال ها تجربه داشته باشند، استفاده می شود. برای ایجاد یک طرح زیبا، باید قطعات فرش را برش داده و مونتاژ کنید، و این کار نیاز به تخصص دارد.

در مرحله آخر تکه های فرش در کنار هم ردیف می شوند. سپس آستر چرم روی فرش دوخته می شود و فرش کلاژ برای استفاده آماده است.

فرش ماشینی چهل تکه خوب است یا دستباف؟

با توجه به توضیحات ارائه شده زیبایی فرش چهل تکه محکم و غیرقابل انکار است. اما خرید فرش مناسب نیز موضوع مهمی است. موضوع این است که هنگام خرید فرش چهل تکه، چه ریز ماهی یا هر فرش دیگری باید به بودجه موجود توجه کرد.

به طور کلی هزینه فرش ماشینی نسبت به فرش دستبافت مناسب تر است. بنابراین امکان خرید فرش چهل تکه ماشینی برای تمامی اقشار جامعه وجود دارد. اما فرش دستباف در واقع یک اثر هنری مهم است. متأسفانه هنوز ارزش فرش دستباف ایرانی در داخل کشور مشخص نیست. اما اروپایی ها و آمریکایی ها این اثر هنری را فوق‌العاده مهم می‌دانند.

آنها معتقدند فرش دستباف ایران را باید به عنوان شعری زیبا خواند و به عنوان یک اثر هنری ستود. بنابراین خرید فرش چهل تکه دستباف نیز یک سرمایه گذاری بلند مدت است.