فرش دستباف هریس

فرش دستباف هریس (Harris/Heriz handmade rugs) از نشانه های هنر ایرانیان در کل دنیا است که دیدن طرح و نقش های آن به خوبی نشان دهنده محبوبیت این فرش در جهان است. شهرستان هریس واقع در استان آذربایجان شرقی می باشد به خوبی این مسئله را نشان می دهد که هنر بافت فرش های دستباف در این استان تنها به شهرستان تبریز ختم نمی شود و فرش های هریس توانسته به خاطر استفاده از انواع طرح های گوناگون، طرح های خاصی را نه فقط به ایران بلکه به کل جهان عرضه کند.

ویژگی های فرش دستباف هریس (هریز)

ما در این مقاله از اصفهان فرش تصمیم داریم اول فرش دستباف هریس را کامل معرفی کنیم و تلاش کنیم با معرفی خصوصیات خاص این فرش ها، شما را کاملا با این اثر هنری شهرستان هریس بیشتر آشنا کنیم.

قدمت و تاریخچه فرش هریس

شاید بی گمان بتوان گفت فرش هریس آن اندازه که در دنیا و بین کشورهایی چون آلمان، کانادا و آمریکا و… شناخته شده است در ایران شناخته شده نباشد، علت آن محبوب بودن فرش های دستباف این منطقه است.

جهت مشاوره رایگان در خصوص خرید فرش دستباف میتوانید با شماره 09131162373 و یا 03132229377 تماس حاصل فرمایید. (به هیچ عنوان خریدار فرش شما عزیزان نیستیم لطفا در این خصوص تماس حاصل نفرمایید. باتشکر)

گرچه نام واقعی این شهرستان در فارسی هریس است ولی در کشورهای گوناگون دنیا این شهرستان با تلفظ هریز Heriz شناخته شده است و فرش های این منطقه  را به علت همخوانی داشتن طرح های آن با دکوراسیون غربی، یکی از برترین نمونه های موجود برای دیزاین خانه ها و مرکزهای هنری به حساب می آورند.

اگر بخواهیم به زبان ساده بگوییم باید گفت فرش های این منطقه را می توان به عنوان فرش های شیک و با ارزش دانست که به علت طرح و نقش های خاصی که دارند قیمتشان بالاست، ولی نکته جالب اینجاست که به خاطر همین طرح های خاص خیلی از مراکز مهم و کاخ های وجود داشته در اروپا و دنیا نیز آراسته به این فرش می باشند برای نمونه کاخ سفید را می توان یکی از این مراکز مهم معرفی کرد.

بعد از گفتن توضیحات، پرسشی که پیش می آید این است که فرش دستباف هریس، چه ویژگی هایی دارد که باعث این شده فرش های این منطقه این همه ارزش پیدا کند؟ برای پی بردن به این مسئله پیشنهاد میکنیم با ما همراه باشید.

مشخصات فرش دستباف هریس

موقعی که شما قصد دارید خصوصیات و ویژگی های یک جنس را بررسی کنید لازم است همه ابعاد ظاهری و درونی آن را مورد بررسی قرار دهید. درباره فرش دستباف و در اینجا به صورت تخصصی فرش هریس این موارد شامل:

• ابعاد قالی های هریز
• نقش و طرح فرش هریس
• رنگ بندی فرش دستباف هریز
• ایده استفاده شده در فرش دستباف هریس
• کیفیت فرش هریس
• گره، تراکم و پرز فرش هریز
• رنگرزی طبیعی فرش هریس

است که در ادامه به صورت جدا جدا آنها را برای شما عزیزان شرح می دهیم.

ابعاد قالی های هریز

از نظر ابعاد فرش های دستباف هریس می توان گفت گوناگونی تولید در این شهرستان بسیار زیاد است و به‌کارگیری ابعاد

• 1 در 1.5 متر
• 3 در 4 متر
• 2 در 2 متر
• 3.5 در 2.5 متر
• 3 در 3 متر
• 3 در 2 متر

و با رجشمار 15 تا 30 رواج دارد.

اما در این میان باید بگوییم ابعاد مهمی که برای بافت فرش در شهرستان هریس استفاده می شود فرش هایی با متراژ 6، 12 و 20 متر هستند اما همانگونه که شرح داده شد، فرش هایی با متراژ ها و ابعاد گوناگون بافته می شوند.

نقش و طرح های فرش دستباف هریس

مسئله ای که در میان طرح های فرش های دستباف یکسان است، تاثیر منطقه جغرافیایی در فرش بافی است، به همین دلیل است که شما به آسانی می توانید با یک نگاه کلی و دیدن فرش تقریبا حدس بزنید که بافت آن در کدام منطقه از ایران انجام شده است، فرش هریس نیز، از این موضوع مستثنی نیست.

از خصوصیات طرح و نقش های فرش دستباف هریس می توان به نبود به‌ کارگیری از خطوط منحنی در بافت آن اشاره کرد و طبعا چیزی که وجود دارد به‌کارگیری از خطوط شکسته و اشکال اسلیمی هندسی است.

به شکل خلاصه وار نقش و طرح هایی که در شهرستان هریس استفاده می شود را خدمتتان می گوییم:

1. صبوری
2. حیاط گل
3. تاجری
4. افشان
5. توکلی
6. چلنگری
7. صمد خان و …

نکته ای که شاید گفتن آن لازم باشد این است که خیلی از مردم اعتقاد دارند که هیچ یک از نقشه ها و طرح ها در اصل رخ نمی دهد چون قالی بافان این سرزمین بیشتر از آنچه که بخواهند طبق طرح و نقشه کار کنند کارشان بر پایه تخیل و الهام است.

رنگ بندی فرش هریز

اگر بخواهیم به طور خلاصه درباره رنگ بندی فرش دستباف هریس صحبت کنیم باید بگوییم فرش های این منطقه نشانه استفاده از تضاد های گوناگون است که در جاهای مختلف آن استفاده می شود.

از تضاد در رنگ های تیره و روشن گرفته تا تضاد در وزن رنگ بندی فرش و موارد دیگر ، ولی کلا نشانه کلی اکثر این فرش ها دارای رنگ بندی تیره هستند و علت این مسئله نیز علاقه زیاد به به‌کارگیری از رنگ هایی چون قرمز تیره (لاکی) ، قهوه ای ، سرمه ای و بژ است. به کارگیری از رنگ بندی برداشته شده از دل طبیعت با ذهن مبتکر بافنده طرح ها و رنگ بندی خاص را به فرش هریس می دهد. در صورتی که تمایل خواندن اطلاعات بیشتر در مورد رنگ کردن فرش دستباف دارید، میتوانید مقاله مربوط را در سایت اصفهان فرش مطالعه کنید.

ایده استفاده شده در فرش هریز

مسئله ای که احتمالا کمی با مبارزه همراه است و نظرهای مختلفی درباره آن گفته شده، عقیده های بکارگرفته شده در بافت فرش دستباف هریس است، در تاریخ طبق داستانی، این مسئله مطرح می گردد که:

یکی از تاجر های تبریز یک طرح ساده گردان لچک ترنجی را به هریز برده و قالی بافان این شهر آن را به خطوط شکسته تبدیل کرده و باعث به‌وجود آمدن اندیشه کلی برای بافت فرش های این شهر شده است، اما پرسش این است که اگر این مسئله واقعا درست باشد پس چرا باید فقط مردم این شهر از استان آذربایجان شرقی این کار را انجام دهند و حتی شهرهای اطراف هریز سبک های مختلفی داشته باشند؟

ولی باور درست تری که درباره طرح و اندیشه نقشه های این شهر می توان گفت، به‌کارگیری از اساطیر(اصلی و کرم) و پوشش های گیاهی منطقه برای به‌وجود آمدن نقشه های گوناگون می باشد.

به همین سبب این مسئله زیاد از منطق دور نیست که طرح های بکار گرفته شده در جاهای مختلف کمی شبیه به هم باشند و این مسئله نشان دهنده کپی برداری نیست.

اعتقادهای دینی و باور ها، ابزارهای زندگی، گیاهان و حیوانات را نیز می توان از منبع های دیگر شکل گیری عقیده های بکار برده شده در نقشه فرش هریس بی نظیر معرفی کرد.

کیفیت فرش هریس

یکی از مسائلی که می توان بدون هیچ شک و تردیدی بیان کرد استحکام و کیفیت بالای فرش دستبافت هریس است که از قدیم زبانزد عموم بوده است.

در زمان های گذشته بافندگان فرش هریس فرش های دستباف ابریشم زیبا و با ظرافتی را می بافند ، تا جایی که بسیاری از اشخاص نمی توانستند فرش دستباف تبریز و هریز را از هم تشخیص دهند ، ولی با گذر زمان کم‌کم استفاده از پشم، جای ابریشم را در فرش های هریز گرفت.

کاربرد پشم نه تنها مرغوبیت فرش های این شهر را کم نکرد بلکه استحکام زیادی را به آنها داد که علتش به‌کارگیری پشم هایی با کیفیت بالا است.

جالب اینجاست کارشناسان و محققان فرش دستباف باور دارند که در شهرستان هریس به علت وجود معادن مس، ترکیبات آب رودخانه هایی که گوسفندان از آنها تغذیه می کنند دارای مس است که همین مسئله مرغوب بودن پشم گوسفندان را نشان می دهد.

اگر بخواهیم به طور مختصر درباره استحکام و کیفیت فرش های هریس سخن بگوییم باید خدمتتان بگوییم فرش های این منطقه چنانچه از آنها درست استفاده شود بیشتر از ده ها سال به آسانی عمر می کنند.

گره، تراکم و پرز فرش هریس

از نظر انباشتگی بافت فرش هریس می توان گفت این فرش ها تقریباً دارای انباشتگی کمی هستند که اندازه آن نیز تقریبا حدود هزار گره در هر دسی متر مربع است.

از لحاظ پرز ها باید گفت در فرش هریز با یک پرز بلند روبرو هستید که نه فقط اثر منفی در بافت فرش ندارد بلکه همین پرز های بلند حس آرامش و راحتی و خوبی را به اشخاصی که روی آنها راه می روند می دهد.

از لحاظ بررسی گره در این فرش ها نیز باید گفت که گره بکار برده شده در این فرش ترکی است. ما قبلا درباره نوع های گره فرش بحث کردیم و اگر آگاهی کافی درباره آن ندارید پیشنهاد می کنیم بعد از این مقاله حتماً به سایت اصفهان فرش رجوع کرده و آن را مطالعه کنید.

رنگرزی طبیعی فرش هریس

در بخش های قبلی درباره این مسئله بحث کردیم که در بافت فرش های دستباف هریز تمرکز اصلی روی تضاد (Contrast) رنگی است، ولی نیاز است بدانید که منشاء این تضادها و ترکیب رنگ ها، همه از دل طبیعت است.

رنگ رنگرزی فرش هریس از گیاهان طبیعی که در این منطقه وجود دارند بکار گرفته می شوند که مهمترین این گیاهان:

1. ذلیر
2. تولوخ کولی
3. روناس
4. پوست پیاز
5. قره چوپ (چوب سیاه)
6. دوه قولاغی (گوش شتر)
7. ریشه اشگون
8. نیل کلکته و…

می باشد که هرکدام برای تهیه رنگ خاصی استفاده می شود.

استفاده از این گیاهان طبی به جز کیفیت یک هماهنگی رنگ شگفت انگیزی به این فرش می دهد و رنگ های تیره بکار برده شده در آن از نمونه های؛ قهوه ای سیر، سرمه ای ، قرمز روناسی و سبز دارای شفافیت و پایداری بالایی می باشد.

ما در این مقاله از اصفهان فرش تمام سعی کردیم که هر آنچه لازم است در مورد فرش هریس بدانید را برای شما معرفی کنیم، امیدواریم که این مقاله برای شما دوستان مفید واقع شده باشد. لطفا نظرات خود را در مورد این مطلب با ما در میان بگذارید.