ابرش در فرش دستباف به چه معناست؟- جلوگیری از ابرشی شدن فرش

یکی از عیب ها و کاستی‌هایی که در فرش ممکن است به وجود آید ابرشی شدن می باشد ابرشی شدن یعنی به جای اینکه زمینه فرش رنگی هم نواخت و یکدست باشد دربرگیرنده تک‌دانه‌هایی بارنگی کم‌مایه‌تر یا پرمایه‌تر از رنگ اصلی است.

فهرست مطالب

ابرشی شدن فرش به چه معناست؟

در لغت نامه ها ابرش اینگونه معنا شده است آنکه رنگ سرخ و سپید با هم ترکیب شدند، اسبی که دارای خال های سپیدی مخالف رنگ خود است ، جایی که گیاهان رنگارنگ و فراوانی را دارد.

در نگاهی به فرش‌ها گاه شاهد دگرگونی‌های رنگ مایه (تنالی ته) در هر یک از رنگ‌های روی فرش به‌صورت دندانه هستیم که آن را ابرشی می‌نامند. به دیگر سخن به‌جای آنکه زمینه رنگی یکدست و هم نواخت باشد، دارای تک‌دانه‌هایی بارنگی پرمایه‌تر یا کم‌مایه‌تر از رنگ اصلی است. این کمبود حتی با رنگ‌گذاری نیز رفع‌شدنی نیست.

بیشتر هنگامی که کلاف‌های رشته‌ها هنگام رنگرزی به خاطر علت هایی در یک دیگ دوگانگی تیرگی و روشنی در اصطلاح ابرش شده و فرشی که با چنین رشته‌هایی بافته شود دچار عیب ابرشی می شود. ابرشی که در برخی دست‌بافته‌ها همچون گبه رایج است در بسیاری از فرش‌های عشایری و روستایی گونه‌ای خصوصیت زیباشناسانه به شمار می‌آید و عیب به حساب نمی آید؛ ولی این ویژگی در خور فرش‌های شهری‌باف نمی باشد. نحوه نگهداری از فرش دستباف را نیز بخوانید.

نحوه شستن فرش دستباف در خانه

علت پیدا شدن ابرشی در فرش

الف) رعایت نکردن اصول کیفی و علمی در روند رنگرزی رشته ها

دقت نداشتن در رنگرزی
هم زدن یک جور، خامه ها، کلاف
بکار بردن کلاف با پشم خودرنگ مخلوط
یک جور بودن رنگرزی
استفاده از آب‌هایی با تراکم املاح معدنی مانند منیزیم و کلسیم
استفاده از رنگ‌های دندانه‌ای به اندازه غیرمعمول
به کار بردن رنگ‌های نامرغوب
استفاده از الیاف نامرغوب و از نوع های مختلف
پرتاب بودن خامه فرش (اگر به روی مقطع لیف رنگ شده بنگریم، می بینیم که میانه آن روشن‌تر از کناره‌هاست. واضح است هر چه خامه پرتاب‌تر باشد، ابرشی زیادتری به‌وجود خواهد آمد و روشنی و تیرگی در طول خامه پدید می آید.
فشردگی کلاف یا خامه و همانگ نبودن اندازه آب با وزن کلاف (هرچه اندازه آب کمتر باشد ابرشی بیشتری تشکیل می شود و بهتر آن است که در روند رنگرزی آب به اندازه ۳۰ تا ۴۰ برابر وزن پشم باشد.) نحوه درست کردن خامه فرش را نیز قبلا توضیح داده ایم که پیشنهاد میکنیم بخوانید.

فرش باصری

ب) تابش یک جور نور خورشید اگر کلاف‌ها از لحاظ کیفیت رنگرزی مرغوب نباشند و دسته‌ای از آن‌ها بیشتر از بقیه در جلوی تابش نور خورشید باشند، تغییراتی در رنگمایه آن‌ها به‌وجود می آید که بعد از بافت به صورت ابرشی نشان داده می شوند.