همانطور که در طرح قالی‌های کهنه مشخص است، باغ‌های قدیمی ایران و نقش آن روی فرش، چند حوض داشته که این حوض‌ها با جوی‌های اب ارتباط داشتند. باغ یا طرح آن با شکل های مرتب هندسی چهار گوش، شش ضلعی، لوزی و مانند آن معلوم شده است که مابین آنها ارتباط وجود داشته است. سر آغاز این طرح به نقش های گلستان و طرح های باغی در فرش دستباف ایران بر می گردد.
البته بعضی اعتقاد دارند که پایه این طرح اوایل بر روی جلد کتب نفیس و قرآن ها نمایان بوده و از آن جا توجه طراحان فرش را به خود جلب کرده است و با رعایت پایه و ضوابط مربوطه به فرش ایران راه پیدا کرده است. طرح لچک و ترنج، طرح عمومی است، زیبا و مشهور و خیلی در قالی ایران رواج داشته که از مکتب شاه عباسی به این طرف در فرش بافی منطقه های گوناگون کشورمان پرکاربرد بوده است.
طرح لچک
در فرهنگ لغت لچک به نام گوشه است که در قسمت گوشه زمینه لچک ترنج قرار دارد. به یک چهارم نقشه میانی با شکلی همانند و یا بیشتر متفاوت با آن در چهار گوشه متن فرش در فرهنگ فرش بافان لچک می گویند و اگر این لچک ها همراه با ترنج باشند طرح را لچک و ترنج می گویند.
کلاله
در پایین و بالای ترنج میانی اغلب دو سر ترنج بافته می شوند که در زبان طراحان ، شمسه و یا کلاله گفته می شوند. گاهی امکان دارد این کلاله ها با شمار زیاد همه ی اطراف ترنج را در برگیرد.
طرح ترنج
ترنج یکی از واضح ترین عناصری است که در طرح لچک ترنج به کار گرفته می شود و از نظر لغوی معنی ترنج، میوه بالنگ می باشد.
ترنجها بیشتر به شکل دایره ای، نواری و بیضی، طراحی شده و در اصل ترنجها فضای مشخصی است که در داخل آن فضا نقش هایی را در بر می گیرد و این نقش ها از نقش های اسلیمی و خُتایی و یا نقش های گوناگون دیگری می باشند که ما از آنها استفاده می کنیم. در واقع با به کارگیری نقش هایی که در ترنج استفاده می شود و رنگهایی که در آن به کار گرفته می شود، ما محیط زمینه را از قسمت ترنج جدا کرده و ترنج مثل یک مدال یا قاب مرکزی در وسط فرش، جلوه می کند.
هرگاه چند ترنج داخل همدیگر واقع شده باشند ترنج را تودرتو و یا به اصطلاح کاسه نیم کاسه می گویند.
ترنج خودش از بخش های متفاوتی تشکیل شده است که بخش مهم مرکزی و خود ترنج می باشد. بخش سر ترنج که در واقع پر کننده محیط بخش بالا و پایین ترنج در طول مستطیلی شکل زمینه است و یک عنصر کوچکتر از سر ترنج، همچون گردن سر ترنج از آن بهره گرفته می شود. با توجه به نقش هایی که در ترنج از آنها بهره گرفته می شود، امکان دارد سر ترنج از یک سربند زیبا و طولانی و یا از یک گل شاه عباسی شکل گرفته باشد، و نیز امکان دارد گردن این ترنج از یک گل پروانه از گونه گلهای گرد و یا عنصرهای دیگری شکل گرفته باشد.
تعداد ترنج در فرش های منطقه های گوناگون فرق می کند. برای نمونه در قالیچه ها و قالی های بافت کاشان ، اصفهان ، نایین و آباده ابعادش کوچک و در فرش دستباف تبریز، مشهد و هریس تا اندازه ای بزرگ‌تر است. در بعضی از طرح های ترنج دار به جای ترنج واحد میانی به دو یا سه ترنج کوچک در دنباله یک خط عمودی (اکثرا در شکل های هندسی) و هر از گاهی چند ترنج در متن فرش با فاصله های مرتب به چشم می خورد.
طرحهایی که زیر شاخه لچک و ترنج هستند
- لچک و ترنج ساده و دارای تناسب که در بافت معمولی این طرح به کار گرفته می شود
ترنج دار- بر پایه این طرح، فرش تنها ترنج دارد و فاقد لچک است
ترنج دار- بر پایه این طرح، فرش تنها ترنج دارد و فاقد لچک است- لچکی- طرح لچک دارد و بدون ترنج می باشد
لچکی- طرح لچک دارد و بدون ترنج می باشد- ترنجی طره دار- که طره پیرامون زمینه را پوشش می دهد.
- لچک ترنج کف ساده
- زنجیره ای ترنج دار
ترنجی طره دار- که طره پیرامون زمینه را پوشش می دهد.- لچک ترنج هندسی
- ترنج شیروان
- ترنج قفقاز
- لچک ترنج کلاله دار
لچک ترنج کلاله دار
یه سوال داشتم خرید حضوری هم دارید
بله بازار جکیم- بازار رنگرز های شرقی- گالری فرش پورمعمار
واقعا ارزش وقت گذاشتن داشت
دست مریضاد استاد
حرف نداری
خیلی ممنون از توضیحاتون خوبتون
چقد خوبین شما
عاااااااااااالی
بی نظیر هستید
شما همیشه امیدوارم کننده صحبت می کنید و این خیلی خوبه
شما پیج اینستا هم دارین؟
دفتر مرکزیتون کجا قرار داره
کجا می تونم اطلاعات کاملتری درباره این موضوع پیدا کنم
بیشتری بنویسین لطفا
ایول